Objawy

Objawy złożonego PTSD

Złożony zespół stresu pourazowego (Complex PTSD) to zaburzenie, które może rozwinąć się w wyniku ekspozycji na wydarzenie lub serię wydarzeń o wyjątkowo groźnym lub przerażającym charakterze, najczęściej przedłużających się lub powtarzających się wydarzeń, z których ucieczka jest trudna lub niemożliwa (np. tortury, niewolnictwo, kampanie ludobójstwa, przedłużająca się przemoc domowa, wielokrotne wykorzystywanie seksualne lub fizyczne w dzieciństwie).

Wszystkie wymagania diagnostyczne dla PTSD są spełnione. Ponadto kompleks PTSD charakteryzuje się poważnymi i uporczywymi:

1. problemami w regulacji afektu;
2. przekonaniami o sobie jako pomniejszonym, pokonanym lub bezwartościowym, któremu towarzyszy poczucie wstydu, winy lub porażki związane z traumatycznym wydarzeniem;
3. trudnościami w utrzymywaniu relacji i poczuciem bliskości z innymi. Objawy te powodują znaczne upośledzenie funkcji osobistych, rodzinnych, społecznych, edukacyjnych, zawodowych lub innych ważnych obszarów funkcjonowania.

Kompleks PTSD zawiera sześć objawów – trzy wspólne z PTSD i trzy unikalne. Objawy wspólne z zespołem stresu pourazowego charakteryzują się reakcją strachu na utratę bezpieczeństwa i zagrożeniem dla własnej krzywdy lub śmierci. Są to:

• ponowne doświadczanie przeszłej traumy w teraźniejszości (retrospekcja, koszmary);
• unikanie traumatycznych wyzwalaczy (myśli, uczuć, ludzi, miejsc, rzeczy);
• trwałe poczucie zagrożenia (nadmierna czujność, zwiększona reakcja na strach).

Unikalne symptomy wynikają z interpersonalnych zagrożeń dla psychologicznego Ja, powodując zaburzenia w organizacji Ja, w tym szkodę, dezintegrację lub śmierć. Zaliczamy do nich:

• dysregulację afektywną (wstyd, strach, złość, gniew, żal);
• hipopobudzenie (odrętwienie, dysocjacja, depersonalizacja, derealizacja);
• negatywną koncepcję siebie (wysoka krytyczność wobec siebie, poczucie defektu, niższości, bezwartościowości, perfekcjonizm);
• zakłócone relacje (zaburzenie przywiązania, niepokój społeczny, chęć odizolowania się, poczucie odmienności od innych, nieufność, lęk przed wrażliwością lub intymnością).

Skuteczność złożonej diagnozy PTSD

Badania nad diagnozą WHO ICD-11 potwierdziły jej skuteczność.

Współistniejące choroby fizyczne i psychospołeczne

„Jak wykazało badanie ACE (niekorzystne doświadczenia z dzieciństwa) maltretowanie i zaniedbywanie dzieci jest najczęstszą przyczyną chorób psychicznych, której można uniknąć. Jest też najczęstszą przyczyną nadużywania narkotyków i alkoholu oraz znaczącym czynnikiem przyczyniającym się do głównych przyczyn śmierci, takich jak cukrzyca, choroby serca, rak, udar i samobójstwo”.

Bessel A. van der Kolk – „Strach ucieleśniony”

Trauma relacyjna powoduje zatem nie tylko objawy psychologiczne, ale też współistniejące choroby fizyczne i psychospołeczne, które występują ze złożonym zespołem stresu pourazowego.