Trauma relacyjna i złożony zespół stresu pourazowego
Definicja stresu pourazowego
Ważne jest, aby zrozumieć, czym dokładnie jest „stres traumatyczny”. Z poniższej definicji jasno wynika, że ma on przytłaczający charakter, zagraża przetrwaniu fizycznemu i psychicznemu oraz ma trwałe konsekwencje fizyczne i psychologiczne.
Stresory traumatyczne są zdarzeniami, doświadczeniami i ekspozycjami, które znacznie przekraczają zdolność jednostki do kontrolowania, radzenia sobie lub wytrzymywania i które zagrażają psychofizjologicznej równowadze lub zastojowi jednostki. Stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia I życia lub w inny sposób powodują fundamentalną i zmieniającą życie szkodę psychofizjologiczną.
Trauma relacyjna
Trauma złożona to termin powszechnie używany do opisu traumatycznych doświadczeń stresowych, które są przedłużane lub powtarzane, z których ucieczka nie jest możliwa. Trauma prosta odnosi się do zdarzeń jednorazowych lub krótkoterminowych i może prowadzić do rozwoju PTSD (Zespołu Stresu Pourazowego), podczas gdy trauma złożona do prowadzi do Złożonego PTSD.
Trauma relacyjna to rodzaj złożonej traumy, w której osoby, które ją przeżyły, są uwięzione przez dłuższy czas w poniżającej, zaniedbującej relacji z jedną lub kilkoma osobami w pozycji autorytetu albo władzy nad nimi (np. z rodzicem, partnerem, trenerem, nauczycielem, pracodawcą, przywódcą religijnym). W przeciwieństwie do bezosobowej traumy, która pojawia się losowo (np. wypadki, klęski żywiołowe), trauma relacyjna jest zamierzona, interpersonalna, wiktymizująca I wyzyskująca. Oznacza to, że jest intencjonalna, nieunikniona, szkodliwa, inwazyjna, natrętna I podważająca bezpieczeństwo, a nawet samą możliwość bycia wyjątkową i zintegrowaną jednostką, która może nawiązywać bliskie relacje.
Złożone zaburzenie stresu pourazowego
Diagnoza jest przedmiotem nieustannej debaty wśród klinicystów i badaczy zdrowia psychicznego z różnych powodów akademickich, pomimo faktu, że wielu specjalistów zaakceptowało jej istnienie i wiarygodność. Dopiero w 2018 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła, że zostanie włączona do jedenastej edycji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-11). WHO ICD to jeden z dwóch podręczników diagnostycznych używanych na całym świecie przez lekarzy i profesjonalistów zajmujących się zdrowiem psychicznym. Drugim jest Podręcznik diagnostycznych i statystycznych zaburzeń psychicznych Amerykańskiej Organizacji Psychiatrycznej (APA DSM). Złożony PTSD nie został jeszcze uwzględniony w DSM.
Deskrypcja CPTSD ICD-11 przyjęta przez WHO brzmi następująco: zespół złożonego stresu pourazowego (Złożony PTSD) to zaburzenie, które może rozwinąć się w wyniku ekspozycji na wydarzenie lub serię wydarzeń o wyjątkowo groźnym lub przerażającym charakterze, najczęściej przedłużających się lub powtarzających się wydarzeń, z których ucieczka jest trudna lub niemożliwa (np. tortury, niewolnictwo, kampanie ludobójstwa, przedłużająca się przemoc domowa, wielokrotne wykorzystywanie seksualne lub fizyczne w dzieciństwie).
Wszystkie wymagania diagnostyczne dla PTSD są spełnione. Ponadto złożony PTSD charakteryzuje się poważnymi i uporczywymi problemami w regulacji stanów afektywnych, przekonaniem o sobie jako pomniejszonym, pokonanym lub bezwartościowym, którym towarzyszy poczucie wstydu, winy lub porażki związane z traumatycznym wydarzeniem oraz trudnościami w utrzymywaniu relacji i poczuciu bliskości z innymi. Objawy te powodują znaczne upośledzenie funkcji osobistych, rodzinnych, społecznych, edukacyjnych, zawodowych lub innych ważnych obszarów funkcjonowania.
Słowo „pourazowy” sugeruje, że trauma jest przeszłością, a mimo to wiele osób, które przeżyły, nadal doświadcza traumy relacyjnej w wieku dorosłym. Może to być spowodowane tym, że są w kontakcie z tymi, którzy wykorzystywali lub zaniedbywali ich już w dzieciństwie (np. w czasie traumy spowodowanej przez członków rodziny) albo dlatego, że są w związkach, które są relacyjnie traumatyczne.
Wreszcie, ważnym pominięciem definicji ICD-11 jest negatywny, długotrwały i często zagrażający życiu wpływ trwającej traumy na zdrowie fizyczne, szczególnie traumy występującej w dzieciństwie.
Trauma relacyjna i złożony zespół stresu pourazowego obciążają zarówno jednostki, jak I społeczeństwo. Pomimo tego rządy, opieka medyczna, psychiatryczna czy wymiar sprawiedliwości nie spieszą się z uznaniem i zajęciem się trwałymi i kosztownymi skutkami nadużyć w relacjach.